|
|
| Den Bosch: bovenlicht met lotus op palmstam? |
In klassieke ornamenten uit de oudheid gaan palmet en lotus vaak samen. De lotus heeft, net als het
palmet, niet zo'n erg vaste vorm en is dan soms ook met vraagtekens omgeven. Hierboven in dit Bossche bovenlicht lijkt de
spruit erg op een lotus. Het is trouwens niet van 1782 (wat het deurkalf aangeeft) maar van veel later datum: 20e eeuw.
| figuur Eva Wilson: 8000 years of ornament |
|
| geschilderde palmet-rand van een epinetron, Athene 520 BC |
| figuur Eva Wilson: 8000 years of ornament |
|
| lotus en palmet rand: tempel van Apollo in Bassae: Griekenland ca 425 BC |
|
| Kreta: tempelfragment met afwisseling van palmet en lotus: Griekse tijd ca 500 BC. |
Als
de Griekse kunst tot bloei komt, zien we deze motieven veelvuldig voorkomen op en in de Griekse tempels en
de Griekse kunstvoorwerpen. Het palmet neemt daarin zelfs een behoorlijk dominante positie in.
En
zoals te verwachten is, nemen de Romeinen het vervolgens van de Grieken over (via de Etrusken?) en verspreiden
het motief over het gehele Romeinse rijk.
| figuur Eva Wilson: 8000 years of ornament |
|
| palmetten, spiralen en vruchten op terracotta-tegel uit Latium in Italie 4e eeuw BC: |
Als in de Renaissance en de latere
Classicistische tijden teruggegrepen wordt op de oude Griekse en Romeinse klassieken, krijgt het
palmet weer opnieuw veel aandacht. Het is dan ook niet verwonderlijk om in ons land snijramen aan te treffen, met
daarin het palmet op een centrale plaats.
Dat er in latere tijd creatief omgesprongen wordt met de klassieke
motieven bewijst dit Empire-ornament.
Vanaf de rechthoek in het midden (met daarin een langwerpige rozet) zien
we aan weerszijden een palmet zonder de bijbehorende krullen met in het verlengde daarvan nog een
lotus. Deze langwerpige rozet zien we overigens ook terug in bovenlichten.
|
| Palmetten en lotus-palmet-hybriden: Empirestijl Frankrijk op sokkel standbeeld ( met ovale rozet ) |
In dit Dordtse snijraam in Lod. XIV stijl (ca 1730) zien we het palmet
centraal gepositioneerd.
|
| Dordrecht: ca 1730: palmet in het centrum van het snijraam |
|
