Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.2-9 Noord-Brabant

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Oosterhout: kasteel "de blauwe kamer"
 
Zeven jonge vrouwen stichtten in 1271 de nu nog bestaande Norbertinessen-priorij Sint-Catharinadal te Oosterhout. Aanvankelijk in Breda, maar in 1645 werd een kasteeltje aangekocht in Oosterhout.  Vermoedelijk uit nostalgische overwegingen kreeg het nieuwe klooster dezelfde naam als het achtergelaten klooster in Breda: "de Blauwe Kamer".
De overeenkomst was getekend door Amalia van Solms en later bekrachtigd door Frederik Hendrik.
Het slotje, oostelijk van Oosterhout, werd omstreeks 1270 gesticht. In de 15e eeuw werd het bewoond door Johannieters (de Orde van St. Jan).
Deze Johannieters hadden de commanderij in Alphen (N.B.), die in de 12e eeuw door de Tempeliers daar was gesticht, overgenomen.
 
In 1312, tijdens het concilie van Vienne, werd door paus Clemens V de Tempelorde opgeheven, nadat een Franse koning Philips IV hen massaal tot ketters had verklaard om in het bezit van hun goederen te komen.
In onze contreien werden de Tempeliersgoederen toegewezen aan de Johannieter Orde. Ook de commanderij Ter Brake ( de enige Tempelierscommanderij in Nederland) werd overgedragen. 
 
 

Het kasteel "De Blauwe Camer" in Oosterhout is in fasen gebouwd.
Rond 1400 ontstond het gedeelte aan de linkerzijde van het huidige kasteel.
Een halve eeuw later werd de toren gebouwd en een eeuw hierna werd het kasteel aan de achterkant uitgebreid met een zaal.
De naam zou (volgens weer een andere bron) afkomstig zijn van de blauwe leien op het dak.
Dit zou betekenen dat we de toren ( met daarop de metseltekens) dus (volgens de opgave van de zusters) zouden moeten dateren rond 1450.
 
Opm. 
Aangezien de afgebeelde harten hier een spitse punt hebben, is deze datering voor het desbetreffende muurgedeelte aan de te vroege kant. Mogelijk heeft er in een iets latere tijd nog een verbouwing in Renaissancestijl plaatsgevonden.
 
 

oosterhout-stcath100_0048-kl.jpg
Oosterhout: priorij St. Catharinadal

100 jaar jonger dan de toren zou dan dit rechter deel zijn. Dat kan wel ongeveer kloppen met de typische Renaissance trapgeveltjes, die toen in zwang kwamen.
 

oosterhout-stcath100_0047-kl.jpg
Oosterhout: priorij St. Catharinadal

Het maalkruis en de harten zijn duidelijk te indentificeren. De bovenste tekens zijn dat helaas niet.
De gedachte aan nonnen, maakt dat je bij zulke tekeningen aan hoofddeksels (?) gaat denken. Maar de tekens zijn al van voor de tijd van de Norbertinessen, dus dat slaat nergens op.
 
Over de daaraan voorgaande Johannieters in Oosterhout heb ik nog geen informatie. 
Ze waren de erfgenamen van de Tempeliers. Ze waren ontstaan vanuit een hospitaal in Jeruzalem, dat kruisvaarders verpleegde. Dit hospitaal moest ook verdedigd worden door militairen, en zo werd het meer en meer een ridderorde.
Toen Het heilige land was opgegeven, konden ze zich terugtrekken op Rhodos en Malta. Vandaar ook de naam: Maltezer ridders.
 
Haarlem kende vanaf 1310 een commanderij van Sint Jan, bestaande uit Johannieters. Haarlem kent ook al een Sint Janskerk uit die tijd.
Nu is de Grote Kerk van Oosterhout ook een Sint Janskerk. En inderdaad hadden de Johannieters daarin belangrijke zeggenschap.
 

oosterhout-stcath100_0045-kl.jpg
Oosterhout: priorij St. Catharinadal

Het natuurstenen schietgat, is duidelijk van latere tijd, aangezien het dwars door de tekening van het kruis loopt. Ook het hart heeft praktisch onvoldoende ruimte.
 

oosterhout-stcath100_0045-kl1.jpg
Oosterhout: priorij St. Catharinadal

Waalre ( onder Eindhoven) 1
 
Het Loon is een weggetje met nog wat oude boerderijen.
 

loon1-waalre100_0039-kl.jpg
Waalre: Loon 1

loon1-waalre100_0029-kl.jpg
Waalre: Loon 1

Waalre ( onder Eindhoven) 2
 
Eveneens aan het Loon is er nog zo'n oudje. En ze liggen in een schitterende landelijke omgeving. Deze is van 1731.

loon-waalre100_0033-kl.jpg
Waalre Loon 3

loon-waalre100_0034-kl.jpg
Waalre: Loon 3

Leende
 
Drie boerderijen onder Leende hebben een hart-motief in de gevel. Er is een grote kans dat het hart getuigt van Maria-verering bij de oorspronkelijke bewoner. Zie de foto's hieronder.
 

leende-strijperstraat42.jpg
Leende: Strijperstraat 42 hart-symbool

leende-strijperstraat44.jpg
Leende: Strijperstraat 44 hart-symbool

leende-strijperstraat52.jpg
Leende: Strijperstraat 52 hart-symbool

BACK

START

NEXT