|
Gorinchem (Gorcum)
De toren van Gorinchem oftewel Gorcum moet eigenlijk Sint Maartenstoren heten.
Door een vergissing in de 18e eeuw staat hij wel bekend als de St Janstoren, maar met St. Jan hebben kerk en toren
nooit een speciale band gehad. Inmiddels kent Gorcum hem weer als Maartenstoren.
De oude gotische kerk heeft het tot in onze tijd niet gehaald. Wegens bouwvalligheid moest
men haar in 1844 opgeven. Er was in de 1e helft van de 19e eeuw gewoon geen geld voor onderhoud.
In 1813 hielden de Fransen Gorcum bezet, terwijl ze onder vuur lagen van Pruisisch-Russische troepen, die
hen het land uit probeerden te jagen. De Fransen boden veel weerstand en daarbij liep de kerk veel schade
op.
En in de 1e helft van de 19e eeuw was er geen geld voor restauratie.
Er is een neoclassicistisch bouwwerk als kerk voor in de plaats gekomen. Helaas in een foute steensoort/kleurencombinatie
die niet bij de toren past.
|
| Gorinchem: St Maartenstoren |
XXX In drievoud schuilt de meeste kracht
Al meteen aan de voet van de machtige toren komen we zwartgesinterde kruisornamenten tegen. Een drietal
aaneengeregen kruisen op een rij gaat toch wel lijken op versterking van de werking van de symboliek.
We zien in de evolutie van symbolen heel vaak een verdrievuldiging.
De kracht van een symbool was op zijn sterkst als het in drievoud was uitgevoerd. Hoeveel
uithangtekens en wapenschilden zijn er niet met juist drie elementen.
Deze foto laat zien dat het bij torenbouw niet alleen ging om het X-logo van Bourgondië (dit is nl. één
van de theorieën), maar ook om een magisch gevoel bij de bouwers, die met een symbool dachten onheil te kunnen afweren.
Een toren bouwen is een enorme uitdaging en een enorm waagstuk. Diverse rampen konden de bouw versjeteren.
Verzakking in de slappe grond, Brand, stormschade, overstromingen, inzakken steigers, valpartijen, ruzies, geldgebrek.
Heel wat zaken waar een diepe angst voor was. Je deed wat in je vermogen lag om al dat onheil
zo veel mogelijk af te weren.
De metselaars, die het symbool aanbrachten, wat door de stedelingen werd begrepen, zullen
dankzij de symbolen met net iets meer vertrouwen hun werk hebben gedaan. Misschien verklaart dat de soms vreemde plaatsing
van de tekens.
|
| Gorinchem toren: noordzijde |
De meeste tekens vinden we hier aan de noordzijde (en de westzijde). Dit geldt trouwens voor veel meer torens
en kerken. Misschien moeten we hier ook nog eens verder bij stil staan.
|
| Gorinchem-toren: noordzijde |
De kruisen zijn hier netjes in de traveeen tussen de ramen geplaatst.
|
| Gorinchem toren: westzijde |
Door de foto wat te bewerken zijn de kruismotieven nog wat duidelijker te zien.
|
| Gorcum toren: zuidzijde. |
Zien we aan de noordzijde op deze hoogte 4 keer een kruis (3+1), hier is slechts 1 kruis te zien.
Volgens Farwerck was het noorden de richting waarin de oude Germanen hun gebeden spraken en hun
rituelen uitvoerden. Door de christelijke kerk kan dit dus heel goed in de duivelse richting zijn omgebogen.
|
| gorinchem toren: zuidzijde |
Kijken we nog een keer naar boven langs deze reus omhoog, dan kunnen we ons misschien iets beter indenken
aan wat een ontzaglijke klus de bouwers begonnen. En uitsluitend en alleen alles handwerk. Machines had men nog niet, wel
eenvoudige gereedschappen.
En wie er destijds bij was toen de 1e steen gelegd werd, heeft niet meer mogen meemaken dat het bouwwerk
voltooid was.
Duurzaamheid was destijds: aan iets degelijks beginnen te bouwen in de hoop dat je kleinkinderen
en hun kleinkinderen er de vruchten van zouden plukken.
|
| Gorinchem: noordzijde toren |
|
