Bovenlichten en snijramen in Nederland

30. Het Anker

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

dsc02126noordwijk.jpg
Noordwijk: Huis Ankerstaete

Symbool van de hoop
 
Het anker is al sinds de oudheid bekend als instrument om een schip vast te leggen. Door de verbinding met de zee werd het een symbool van zeegoden.
Het betekent houvast en veiligheid. Hierdoor groeide het uit tot symbool van hoop en vertrouwen.
In voorchristelijke tijd gaf een anker op een sarcofaag aan dat de overledene zeeman of visser geweest was.
 
In vroegchristelijke tijd zag men in het anker de kruisvorm terug, vanwege de dwarsbalk onder de ring, waaraan je een anker kon beetpakken. Hierdoor kreeg het betekenis als symbool van verlossing (het crux dissimulata). Vaak zag je dan op christelijke sarcofagen het anker nog omringd door vissen of dolfijnen.
 
Enkele heiligen kregen het anker ook als attribuut, waaronder Nicolaas van Myra, de bij ons bekende Sinterklaas, die als beschermer van zeevarenden een grote verering genoot.
 
In latere christelijke tijd ging het anker een vast onderdeel uitmaken van de trits: geloof, hoop en liefde. Hierbij staat het anker symbool voor de hoop.

De bijbeltekst die hoop en anker bij elkaar brengt is: Hebr. 6:19.
"Die hoop is als een betrouwbaar en zeker anker voor de ziel..."  
 

oudewater100_0023-geloofhoopliefde.jpg
Oudewater: deurkalf met geloof (links), hoop (rechts) en liefde midden.

aardenburgdsc00251-kl.jpg
Anker uit de vroege middeleeuwen: Aardenburg

Oudewater
 
Pas toen ik thuis was ontdekte ik dit op een gemaakte foto en moest het wel erg uitvergroten. Vandaar de onscherpte ervan. Volgens het ANWB-bordje op het pand 'Het huis met de 9 koppen' stamt dat pand uit 1611 met boven de deur een uitbeelding van de deugden: geloof, hoop en liefde.
Geloof en hoop zijn duidelijk herkenbaar in de godinnen die de desbetreffende attributen vasthouden.
 
Maar er is maar vaag te zien hoe de liefde wordt aangeduid. Het heeft op het wapenschild de vorm van een huismerk. We zien - door de dwarsbalk heen - de letters I en S. Dit zal wel staan voor Iesus Salvator.
De vertikaal uitgerekte X lijkt bovenin nog een teken te bevatten. Dit is helaas niet leesbaar op deze foto. Volgende keer zal ik nog eens beter kijken. Of is er iemand die me voor is en mij een duidelijke foto kan sturen? 

oudewater100_0030.jpg
Oudewater: anker in het bovenlicht.

dsc08532denbosch-kl-bs.jpg
gevelsteen te Den Bosch: anker geflankeerd door leeuwen met wel erg slappe knieën.

Het anker op een stadszegel
 
In dit geval betreft het een oud zegel van de stad Mude in Belgie (bij Damme) in gebruik tussen 1276 -1328.
Dit zegel laat zien: een schild met een anker begeleid links van een zon en rechts van een wassende maan. De tekst luidt: + SIGILLVM SCABINORVM DE MOVDA. De diameter is 67 mm. Het tegenzegel (= achterkant) is: Een schild met een leeuw, met de legende: + SIGILLVM . DE MVDA.

oorkondenzegel-mude-13e-anker.jpg
Stadszegel van Mude (B) met anker uit 13e eeuw

BACK

START

NEXT