Bovenlichten en snijramen in Nederland

Oorsprong kandelaar ? ( vervolg 5)

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NO NEXT

Kromzwaarden in de West-Europese beeldende kunst
 
Inmiddels worden plaatjes aangedragen die eerdere veronderstellingen onderuithalen.

De krijger met het kromzwaard hoeft niet Byzantijns te zijn, ook al komt het zwaard oorspronkelijk wel uit de Arabische wereld.  
Al in de latere middeleeuwen werden ook in de Europese kunst krijgers of heiligen met kromzwaarden weergegeven. Een heilige die vermoord werd, zie je dan met een kromzwaard boven het hoofd getekend. Maar lang niet altijd is het kromzwaard de uitdrukking van anti-christelijk geweld, maar ook bedienen de christelijke heiligen ( zie b.v. beeld van St. Joris) zich veelvuldig van een kromzwaard.
Wel heeft het kromzwaard meestal met moord en doodslag te maken.
Het rechte zwaard blijft symbool voor de souvereine verdediging van de natie of als teken van geloof.
 
 

foto via Jan van Hoek
udenmrkjoris-kl.jpg
St Joris te paard met kromzwaard (museum Uden)

foto via Jan van Hoek
6michael-kl.jpg
De aartsengel Michaël met een klein schildje en recht zwaard

Op dit Brusselse passieretabel van de Sint Dimpna-kerk in Geel (zie foto onder) is links Petrus in actie, die zijn rechte geloofszwaard op bevel van Jezus met tegenzin terug in de schede steekt. Hij heeft net Malchus ermee een oor afgeslagen. Jezus reikt met het oor in de hand in de richting van de op de grond liggende Malchus.
Rechts hangt bij een van de handlangers van de hogepriester, die Jezus belaagt, het kromzwaard aan de gordel.
Helaas is de zwaardensymboliek niet altijd zo keurig rechtlijnig als hier.
Het ronde onderdeel kan ook hier een vuistschildje zijn.
 
 

foto: Jan van Hoek
5geeldimpnabrussret9450-kl.jpg
het Brusselse passieretabel van de Sint Dimpna-kerk in Geel

Hier zien we het kromzwaard getekend boven het hoofd van de bisschop Albertus, die kort na zijn bisschopswijding te Reims, aldaar  te 1192 om politieke redenen werd vermoord.
Hij is de patroonheilige van de Belgische koningen.
 

aalbertusvleuveninhmoord-kl.jpg
Bisschop Albertus van Leuven werd in Reims vermoord

En hier is een middeleeuws beeld van de heilige Foillanus, vermoord in 654, de stichter van het klooster te Fosses-la-Ville in België.
De uit Ierland afkomstige monnik draagt een kromzwaard. Met twee vrienden op doortocht door het bos van Senef is hij kennelijk door struikrovers overvallen en zijn ze gedrieen vermoord en pas 78 dagen later gevonden (bron: De penitentie der heylige moniken eremyten, enz...).
Hier draagt ook hij het kromzwaard als symbool om te laten zien, hoe hij op een laffe wijze met een zwaard werd vermoord. Hier niet op het hoofd maar in de hand.
 
 

foto via Jan van Hoek
afoillanusvfossesinhmoord-kl.jpg
Foillanus van Fosses vermoord

Maar de vervaging van de symbolische betekenis gaat voort. In de 17e eeuw krijgt zelfs de Hollandse leeuw al een kromzwaard in de klauwen gedrukt. Misschien ook wel terecht passend bij de VOC-veroveringsmentaliteit van die tijd. 
 
 

hetwoordinbeeldp45det-kl.jpg
De Vaderlandse leeuw met kromzwaard...

leiden-dsc03869lakenhal-oudesingel30-32-kl.jpg
Leiden: in muur Lakenhal: Holl. leeuw met kromzwaard

BACK

START

NO NEXT