Bovenlichten en snijramen in Nederland

27. Festoenen (guirlandes)

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

dsc06009-uitsnede-sarcofaag-grieks-kreta.jpg
Griekse sarcofaag van Kreta (uit Griekse oudheid tussen 400 en 100 BC)

Hellenistische tijd
Al in de Griekse klassieke tijd sinds 400 BC werden er al festoenen van bloemen-, fruit- en schelpenslingers uitgehouwen en gesneden en als ornament gebruikt voor tempels, belangrijke gebouwen en sarcofagen. We mogen aannemen dat ze al heel vaak in natura werden gemaakt, maar door hun vergankelijkheid werd het een uitdaging voor kunstenaars om ze in hout en steen na te maken. Alleen de stenen overblijfselen zijn daar nu nog een getuige van. Vaak werden ze gecombineerd met schedels van offerdieren.
 
Romeinse tijd
Dit gebruik werd door de Romeinen overgenomen. In de tijd van keizer Augustus (regering van 27BC tot AD 14) zien we vaak een combinatie van de festoen met de stierenschedel of een leeuwenschedel.

Onderstaande zwart-wit plaatjes vond ik op de site:
 

metope-metbucranium-forumromanum-symbolofpietas.jpg
bucranium van het Forum Romanum, omhangen met een dunne festoen.

rome-arapacisaugustae-13-19bc-marmeraltaar.jpg
Rom: marmeren altaarfront uit 13-19 BC op de Ara Pacis Augustae

In het Latijn is sprake van een bucranium, wat letterlijk wil zeggen: runderschedel. Het was een typisch versieringselement op het fries van oude klassieke tempels en een herinnering aan het offeren van stieren in de tempel.
De schedel werd vaak tezamen afgebeeld met guirlandes. Soms behing men de stierenkop ermee. Later gingen deze guirlandes een meer eigen leven leiden.
 

rome-augustan-museum-delle-terme-marmervoetstuk.jpg
Rome: marmeren voetstuk met stierenkop; tijd van keizer Augustus (overleden 14 na Chr.)

Kennelijk werden van de geslachte stieren de schedels uit eerbied ter 'versiering' opgehangen, zodat de heilbrengende kracht nog langere tijd kon blijven doorwerken. `
De stieren werden geslacht in een ritueel voor het front van de tempel. Het volk kon toezien hoe het dier de genadeklap met de bijl kreeg.
 

zilverenkop-laataugustan-offervertrektiberius-uitboscoreale.jpg
Rome (tijd keizer Augustus):zilveren kom met festoen aan de tempel tijdens stierenoffer.

 
Renaissance in Europa
 
Met de komst van de Renaissance zie je de festoenen weer opnieuw in de kunst verschijnen. De putti achter de festoenen dragen overigens een paar hoornen des overvloeds.
 

334px-andrea_mantegna_altaarretabel_verona1459.jpg
altaar-retabel door Andrea Mantegna, Verona 1459

BACK

START

NEXT