|
|
| Conques (Auvergne): Romaans tympaan uit de 11e/12e eeuw |
Het netwerk van Cluny
Cluny bouwde al snel een groot netwerk uit:
Nieuwe kloosters kregen al meteen een grote voogdijvrijheid waarbij Cluny
functioneerde als de moederabdij. Vanaf 1024 werd hun immuniteit (= onafhankelijkheid) bovendien nog uitgebreid.
Cluny stimuleerde de godsvredebeweging die erop gericht was in West-Europa
een grotere veiligheid te bewerkstelligen. Deze eerste kerkelijke vredesbeweging stimuleerde niet alleen
giften aan kerken en kloosters, maar ook de bedevaarten naar Santiago de Compostella en daarmee de opkomst
van de romaanse kunst langs de pelgrimswegen. Tot in Spanje is daardoor de invloed van de architectuur van Cluny merkbaar.
Conques
De invloed van de abdij van Cluny strekte zich
dus ook ver naar het zuiden uit. Overal langs de pelgrimsroutes naar Santiago di Compostella verrezen onder Cluniensische
invloed pelgrimskerken. Kostbare reliquien werden in de crypten bewaard en pelgrims zochten er
de heilzame werking van. Een van die plaatsen is Conques in de Auvergne in midden Frankrijk ter hoogte van
Bordeaux. Over de bouw van de kerk gewijd aan Ste Foy deed men 80 jaar en in 1050 werd met de bouw begonnen.
Hier is een schitterend tympaan bewaard met een
voorstelling van het laatste oordeel. Zie foto boven.
Normandië
Er is veel contact van Lombardische bouwmeesters met Normandië, want dit wordt vervolgens het 2e
grote uitstralingsgebied van deze stijl in noordelijke richting. Het ligt in het West-Frankische rijk. Het westelijke
deel van België valt onder deze invloedssfeer.
Voor het jaar 1000 zijn er in Normandië nog geen gebouwen met Romaanse boog en na 1150 begint de Gotische spitsboog
hem al weer te verdringen.
In ons land vindt de intrede van de gotische stijl een halve eeuw later (geleidelijk) plaats.
Dyon en Normandië
In de elfde eeuw waren de Normandische hertogen erg machtig. Dit verklaart niet alleen de verovering
van Engeland (en Sicilie) maar ook de aantrekkingskracht op de Lombarden, omdat daar bouwopdrachten
zijn.
|
| Romaanse crypte van abdijkerk Saint-Bénigne bij Dyon (1001) |
Het is bekend dat er ene Willem Volpiano abt was van een klooster Saint-Bénigne bij Dyon in
Bourgogne. Deze Willem was zelf een Lombard en had eigenhandig de tekeningen gemaakt voor de bouw van zijn eigen Benedictijner
klooster.
|
| reconstructietekening abdij St Bénigne van de 11e eeuw |
|
| Dyon St Benigne: scriptorium, waar monniken het schrijfwerk deden 11e eeuw. |
Deze Willem Volpiano werd door Richard II in 1001 naar Normandië gehaald (werd abt van het klooster
Fécamp aan de kust, waar de cluniacenzer gebruiken werden gevolgd) en hij bouwde daar in 20 jaar tijd maar liefst 40
kloosters.
Hij haalde monniken uit Italië, die hij onderwees in de bouwkunst.
|
| St Bénigne: lombardisch kapiteel uit 11e eeuw. |
In het kielzog van Willem de Veroveraar werd de Romaanse stijl ook in Engeland geïntroduceerd.
|
