|
|
| Ierland-Newgrange: spiralen getekend op een wand in een grafheuvel uit de prehistorie |
De spiraal
De Germanen en Kelten kenden vanuit prehistorische tijden al de spiraal. Dit is een
soort zonneteken en verwijst naar ondergang en wedergeboorte. De spiraal werd ook als labyrinth op de grond
uitgelegd, zodat je er een ritueel mee kon voltrekken door lopend/dansend of hinkelend de paden af te gaan tot het centrum
en dan weer naar buiten.
Aangezien labyrinthen vaak getekend werden op voorwerpen die met de dood te maken hebben ( urnen, grafkisten)
moet de weg naar het centrum misschien gezien worden als een stervensweg terwijl de weg naar buiten dan als een herrijzenis daarop
kan volgen.
In Ierland is bij New-grange in de provincie Meath een grafheuvel gevonden, met daarin een enorme grafkamer
van 6 meter hoog. De heuvel zelf is 13 meter hoog en 80 meter breed. Sommige stenen zijn versierd met spiraaltekeningen, vooral
bij de ingangen. De foto hierboven laat het inwendige zien. Eenmaal per jaar tijdens de winterzonnewende (21 dec)
schijnt de zon recht door een opening in het dak de kamer binnen en verlicht dan de 3 verbonden spiralen.
|
| New-grange: prehistorische spiralen op steen bij ingang |
|
| beker- en ringtekens uit steentijd op rots in Northhumberland |
|
| Beker- en ringtekens (Steentijd) op rots in Schotland |
Beker- en ringtekens
Er zijn ook van die geheimzinnige beker- en ringtekens, zoals ze worden genoemd, gevonden op rotsen vooral
in Engeland en Scotland, maar ook wel in Zweden. Concentrische cirkels met vanuit het binnenste een 'weg' naar buiten.
Op Christelijke voorwerpen
En vervolgens wordt de spiraal ook toegepast op de christelijke kunstvoorwerpen, zoals op zo'n primitieve
bronzen crucifix uit de 8e eeuw.
| uit H.W. Janson: History of Art |
|
| Ierland 8e eeuw na Chr.: bronzen crucifix, versierd met keltische spiralen |
|
| Een van de grafstenen van Gotland met zonnespiralen en andere zonnetekens: AD 5e eeuw. |
|
| meervoet |
De vikingen
Gaan we nog eens wat verder terug in de geschiedenis van de Germaanse volkeren dan zien we de spiraal al
overal in de volkskunst aanwezig. Gotland, een eiland voor de Zweedse kust, was in de 5e eeuw nog niet
bereikt door christelijke zendelingen. Dat zou pas na het jaar 1000 gebeuren. Van Gotland zijn een aantal zeer fraaie grafstenen
bewaard gebleven. Ik laat van een daarvan een klein stukje zien.
Kenmerkend voor de Germaanse kunst is het dynamische karakter. De afbeeldingen
moeten beweging suggereren. Hier komt dat tot uiting in de doorlopende spiraal, die geen einde kent. In
de bovenrand zijn odal-tekens aangebracht.
|
